Mimarın Soluğu-İhsan Bilgin

Avrupa kaynaklı "geçmiş" ve "hafıza" bir yanda, Amerikan kaynaklı "popüler kültür" ve "gündelik hayat pragmatizmi" s. 11

Boşluk büyük oranda duyular dünyasına açılma kapasiteleriyle, varlık felsefesi ve fenomenoloji tarafından dolduruldu. Aklın ve köşeli mantığın olduğu kadar imgenin ve enformasyonun egemenliğine karşı da duyuların ve duyguların, soyutlayıp sınıflandırmanın karşısında da deneyimin statüsü yükseldi. S.12

Adorno daha da ileri giderek, estetik düzlemde ve onun en rafine ifadesi olan sanatta yapısal olarak gündelik ilişkilerin yeniden üretimine karşı alternatif bir potansiyel de görüyordu (1973)

İnsanların doğrudan duyularına değmek ve dokunmak üzere tasarlanmış işlerinin bütün dünya tarafından merakla izlenmesi, hareket, söz ve imge dolaşımı üzerine kurulu bir dünyada duyuların uyarılmasına yönelik bir ihtiyacın da paylaşıldığı anlamına geliyordu. S.13

Zumthor-yaşam,tutum ve yaklaşım bütünlüğü s.14 Vals termal hamam-Zumthor'un eşinin de yöneticileri arasında olduğu bir kooperatifin siparişi üzerine hazırlanmış.s.1.5

Zumthor ne münzevi ne de stars.22

Müzenin mimarisi de işletmesinin bu uç noktadaki anti-bürokratik sivilliğiyle uyum içindeydi. Chur müze s.23

Farklı malzemelerin doku farklılıklarına duyuları uyaracak ölçüde vurgu yapılması üzerine kurulmuştu. S.27

Zumthor çağa ve onun egemen ilişkilerine mesafe koymuş ve bu mesafeyi her işinde yeniden üretmenin ve eleştirel kalmanın yolunu bulmuş bir kültür muhalifidir o kadar.

 Sanattan ve mimariden yüce bir aşkınlığı ortaya çıkarmalarını bekleyen Heidegger içinde geçersiz olmazdı bu yargı. S.28

Yerini terk etmiyor, kapasitesini büyütmüyor, yeniliklerden etkilenmiyor, kısacası değişmiyor. İşlerinde bir öncelik-sonralık saptamak, dünyanın gündemlerini izlemek mümkün değil.s.36  

Karşılaştığı spesifik durumlarla kendi dünyasını dolaysıza yüzleştiriyor; araya mimarlık camialarını fazlasıyla meşgul eden koşulların ve konuların, kısacası aktüalitenin girmesine izin vermiyor. S. 36

Kapitalist sanayinin konusu haline gelen diğer alanlarda da olduğu gibi "zaman" ile kurulan ilişki tersine döndü.s.38

(SERMAYE +STATÜKO) .. starların fark yaratmak için ellerinde kalan yegane araçlar, çiğ gibi büyüyen yeni malzeme alternatifleri ile form oldu. Malzeme kompozisyonları ile farklılaşmak için yapı endüstrisine, form ile farklılaşmak için de dijital ortamın yeni imkânlarına başvurmaktan başka yol bulmak da hiç kolay olmuyordu.S.41

 "Fark'ı başlıca değer ve sermaye birikim enstrümanı haline getirdikten sonra onun içinde üreyebileceği mecraları standartlaştırdı... Sonuç malum uç noktaya sürüklenmiş bir benzerlik ve farksızlaşma.s.42 Estetik akla ve zihne değil, duyulara yatırım yapar. (estetik tutum scott lash)s.43

Zumthor: neleri kendisinin, kendi varoluşunun, tasavvurunun özelliği olmaktan uzaklaştırıp nesnelerinin kılıyor? Tasavvurları, niyetleri ve alışkanlıklarıyla kendisi çekildikten sonra ne kalıyor geride?s.48

Zihnimize hitap edebilecek her türlü dolayım devreden çıkarılmiş.s.52

..Karşılaşmanın kendisine yapar yatırımı..beliririz bırakır ve yiter. Her seferinde yeniden başlamak, yeniden deneyimlemek gerekecektir. S.53

Algıladığımız nesne bize bir sözü dikte etmez, öylesine oradadır. Algımız sessiz ve önyargısızdır, tahakkümden uzaktır. İşaretlerin ve sembollerin ötesindedir. Açık ve boştur.. Steinmann'a göre bu tutum, mimari arayışın "anlam olarak şeyler"den, "dolaysız deneyim olarak şeyler e kaymasıdır. Konvansiyonlar aracılığıyla deneyimlenen "anlam"'ın kısa devre ile aradan çıkartılmaya çalışıldığı "sembolik öncesi" (anlam öncesi) deneyime çekilme arayışıdır bu. S.60

Anlamın yeniden ele geçirilebilmesi için, birer meta olarak dolaşıma girmeye meyleden konvansiyonların, bu konvansiyonların taşıyıcısı olan işaretlerin bir kısa devreyle aradan çıkartılması hedeflenmektedir Yeniden Lash'ın bilişsel tutumun karşısında konumlandırdığı estetik tutuma geldik: Zihni, akıl yürütmeyi, ölçüp biçmeyi, hesabı kitabi devreden çıkaran sonra yeniden devreye sokmak üzere çıkaran, bunun içinde görme, işitmeye, koklamaya, tatmaya, dokunmaya, dolaysız deneyimle yüzleşmeye çağıran estetik tutuma. S.62

Tertipli

"Fikirler sadece nesnelerin içindedir ve onların dışında hiç fikir bulunmaz" diyor Zumthor. "Güzelliğin Sert Çekirdeği" konf.s.79

Ev, müze, kilise, kaplıca, pavyon yapmıyor, durumun ve yerin, koşullarından, programın bir kere daha tekrarlanmayacak özgünlüklerinden türetiyordu tasarımlarını.

Programlar binaların kurgularını ve organizasyonlarını, üsluplar da şekillerini, maddelerini ve kompozisyonlarını birbirlerine benzetip tanıdık hale getirirler. S.81

Biçim analizi yapıyor Bilgin sy 86 da ...Amorf ve yekpare bir kütle bu: Geometrik saflıktan uzak, amorfluğunu kompozisyonla disipline etmeye çalışmıyor. Aynı malzemeyle, eklem yapmadan, istifini bozmadan dönüyor diş sınırı oluşturacak şekilde...

(Alıntı) akt diye alıntıladığın bölmeyi düzelt.

Tine madde üzerinden varmayı benimsiyor Zumthor; "Şeylerin içinden başka yerde fikir yoktur,"

Zumthor mimarlığı sonsöz olarak alıntılayacağım kısım:

Jenerik konuların içinden özgül olanı türetmeye çalışmasının Zumthor'un ayırt edici yanı olduğuna işaret ettim. Kendinden menkul bir karakter özelliği veya araçsal bir yaşam biçimi tercihi değil belli ki bu. Başkalarına öğütlenebilecek bir başarı sırrı hiç değil: belirli endişelerle, angajmanlarla, alışkanlıklarla, ruhsal ve zihinsel kapasitelerle donatılarak canlı tutulmuş etik bir tutum. Esrarengizliği kadar anlaşılırlığını da ancak yapılarla, yaşananlarla canlı tutabilecek bu tutuma borçlu olsa gerek.s.103